اخیرا پرسش‌هایی درباره شرط زبان انگلیسی مطرح شده است که در اینجا به تعدادی از آنها پاسخ داده شده است.
آیا در شرط زبان انگلیسی سختگیری زیادی اعمال شده است؟ مثلا اگر از ما تافل ۱۰۰ بخواهند و ما ۹۸ بگیریم نمی‌توانیم برای آن رشته تقاضا بدهیم؟
در واقع نحوه تاثیر شرط زبان در دریافت پذیرش به چند عامل بستگی دارد:
اولین عامل، بین‌المللی یا غیربومی بودن دانشجو است. از آنجا که دانشجویان بین‌المللی منبع درآمد بهتری برای دانشگاه محسوب می‌شوند و دانشگاه می‌تواند با ارائه‌ی پذیرش مشروط به شرط تامین شرایط زبان در مدتی مشخص، باعث شود که دانشجویان برای چند ترم در کلاس‌های زبان دانشگاه ثبت نام کنند معمولا در مورد آنها رعایت شرط زبان با سختگیری کمتری بررسی می‌شود. البته اختلاف بین نمره‌ی زبان متقاضی و حداقل نمره‌ی قابل قبول باید به گونه‌ای باشد که متقاضی با چند درس زبان بتواند مشکل را رفع کند. همچنین باید شرایط دیگر از جمله نمرات خوب کارنامه تحصیلی را رعایت کرده باشند.
عامل دوم، میزان تقاضا برای آن رشته‌ی تحصیلی است. هرچقدر رشته یا دانشگاهی محبوب‌تر باشد و تقاضای بیشتری برای آن وجود داشته باشد، دقت ادارات آموزش در بررسی شرایط دریافت پذیرش بیشتر و سخت‌گیرانه‌تر خواهد بود. زیرا این شرایط عملا به صورت فیلترهای اولیه عمل می‌کنند و در برابر سیل عظیم درخواست‌ها همانند یک سد هستند. به همین دلیل پذیرش در دوره‌های کارشناسی معمولا سخت‌تر از تحصیلات تکمیلی، دانشگاه‌های شهرهای بزرگ سخت‌تر از دانشگاه‌های کوچک؛ و در رشته‌های پزشکی و بهداشت دشوارتر از فنی و سخت‌تر از همه علوم انسانی است. به همین دلیل اهمیت به شرط زبان به عنوان یک فیلتر، در رشته‌های پزشکی بیشتر از علوم انسانی صورت می‌گیرد. البته توجه کنید که بین اهمیت و میزان نمره مورد نیاز زبان با شدت سختگیری برای آن تفاوت وجود دارد. مثلا نمره‌ی زبان مورد نیاز برای رشته‌های علوم انسانی بالاتر از فنی است و متقاضی این رشته‌ها باید نمره زبان بهتری داشته باشد اما سختگیری در همان محدوده‌ی مورد پذیرش، در رشته‌های علوم انسانی کمتر از فنی است.
عامل دیگر، مرجع بررسی کننده تقاضاها است. در حال حاضر در اکثر دانشگاه‌های کانادا بررسی اولیه‌ی صلاحیت توسط سیستم اداری انجام می‌شود و سپس در مرحله‌ی بعدی بررسی نهایی توسط شورای علمی مربوطه در دپارتمان مرتبط صورت می‌گیرد. این موضوع سبب می‌شود که شرط زبان به صورت خیلی رسمی و اداری بررسی شود و حتی چند نمره اختلاف هم پذیرفته نشود در حالی که اگر این درخواست مستقیما در دپارتمان بررسی شود (که تا یک دهه قبل تقریبا تمام موارد مربوط به دوره‌های تحصیلات تکمیلی و بالاتر از کارشناسی این گونه صورت می‌گرفت) احتمال پذیرش مشروط آن بیشتر از رد شدن درخواست متقاضی است. البته در این زمینه دانشگاه‌ها و واحدهای آموزش سیاست‌های متفاوتی دارند و نمی‌توان برای همه آنها یک سیاست واحد را تعریف کرد. اما به دلیل این‌که در دهه‌ی گذشته مرتب بر میزان تقاضا برای تحصیلات دانشگاهی در کانادا افزوده می‌شود بخش‌های اداری در این زمینه درگیرتر شده‌اند و بنابراین بررسی شرط زبان هم رسمی‌تر و با انعطاف کمتری انجام می‌گیرد.
اگر نتیجه‌ی آزمون زبان ما اندکی کمتر از میزان مورد نیاز بود می‌توان در این زمینه از کسی _مثلا یکی از اساتید دانشگاه_ کمک گرفت؟
این مورد نیز بستگی به سیاست‌های آموزشی دپارتمان و همچنین اعتبار فردی که از او کمک خواسته می‌شود دارد. هم اکنون برخی از دانشگاه‌ها به تحقق شرط زبان تاکید بسیار زیادی دارند و از اعضا‌ی هیات علمی هم می‌خواهند که به این موضوع پایبند باشند. بنابراین بسیار مشاهده شده است که اگر استادی از رزومه، سابقه کاری و تحصیلی دانشجویی راضی باشد به او متذکر می‌شود که اگر قادر به تحقق شرط زبان باشد، او با بقیه گزینه‌های مربوط به پذیرش او موافقت خواهد کرد، اما برای کسری نمره زبانش نمی‌تواند کاری کند. البته ممکن است که در مواردی درخواست یک استاد پیشکسوت و صاحب نام در دپارتمان _به دلیل جایگاه خاص وی_ پذیرفته شود اما باید دید آیا چنین استادی حاضر است چنین درخواستی را مطرح کند و اگر آری، در مورد چه کسی؟ معمولا این گونه موارد در باره افراد متقاضی برای مقطع دکترا بیشتر صادق است.
آیا در صورتی که یک مدرک تحصیلی در داخل کانادا بگیریم و بخواهیم برای یک دوره تحصیلی دیگر درخواست بدهیم باز هم باید نمره‌ی جدید آزمون زبان ارائه دهیم؟
فرض کنید شما یک دوره فوق لیسانس را پشت سر گذاشته‌اید و می‌خواهید برای یک فوق لیسانس دیگر، یک دوره پیشرفته یا دکترا تقاضا دهید که آن دوره هم به طور معمول برای فارغ‌التحصیلان خارج از کانادا تقاضای نمره زبان می‌کند، آیا از شما هم چنین تقاضایی خواهند کرد؟
واقعیت این است که این پرسش، یک پاسخ مشخص ندارد و سیاست موسسات آموزشی در این باره مبهم است. در مواردی دیده شده که حتی یک موسسه در دوره‌های مختلف سیاست‌های متفاوتی را اجرا کرده است. برخی موسسات سیاست واضحی را در وب سایت خود اعلام می‌کنند. مثلا می‌گویند کسانی که حداقل یک دوره‌ی دو ساله را در کانادا به پایان رسانده باشند نیازی به ارائه نمره مجزا ندارند. برخی دیگر این مدت را به سه سال افزایش داده‌اند (تا عملا فارغ‌التحصیلان در رشته‌های دو ساله کالج‌ها راجدا کنند) برخی دیگر تاکید می‌کنند که فرد باید کل دوره را به صورت تمام‌وقت گذرانده باشد و نه پاره‌وقت.
برخی موسسات برای رشته‌هایی که وابستگی زیادی به زبان دارند (مثلا تدریس)، ارائه مجدد نمره زبان را ضروری می‌دانند. معمولا فارغ‌التحصیلان دوره‌های فوق لیسانس برای ادامه تحصیل در مقطع دکترای همان رشته نیازی به ارائه نمره زبان ندارند. همین وضعیت برای یک فوق لیسانس دیگر در وضعیتی که نیاز خیلی زیادی به زبان نباشد نیز صدق می‌کند. در مورد ادامه تحصیل فارغ‌التحصیلان کالج در دانشگاه، شرایط بسیار متنوع و مبهم است و بهتر است با هماهنگ‌کننده coordinator رشته موردنظر مکاتبه نمایید.
